۱- الیاف سلولز طبیعی

۱-۱- پنبه

اگرچه الیاف ساقه ای در نوع خود دارای ارزشی در صنعت نساجی است ولی اهمیت آنها هرگز به پنبه نمی رسد. از خصوصیات مهم این الیاف، استحکام زیاد در پارچه، داشتن قدرت و قابلیت انعطاف درمقابل هرگونه عملیات ریسندگی و بافندگی و تمایل به جذب رنگهای متفاوت است. همین خصوصیات باعث شده است که با وجود افزایش الیاف مصنوعی، پنبه اهمیت خودش را حفظ کند و مقدار محصول و مصرف آن همواره افزایش یابد.[۱]

تاریخ تولید پارچه های پنبه ای به دوران تمدن اولیه مصر قدیم می رسد، مصرف پارچه پنبه ای عمر طولانی چند هزار ساله دارد. پنبه ماده نساجی ارزنده ای است که هنوز هیچ لیفی تاکنون نتوانسته است جای آن را بگیرد. از خصوصیات ویژه این لیف، سهولت کشت و زرع، قیمت مناسب و نسبتاً ارزان، سبکی، نرمی، خنکی، دوام، استحکام و بسیاری از مزایای دیگر راباید نام برد.

نظریه استحکام زیاد و مقاومت ویژه ای که در برابر عوامل قلیایی دارد بویژه در مناطق حاره و در معرض آفتاب سوزان، البسه پنبه ای می توانند بارها و بارها شستشو شوند و به خاطر جذب رطوبت سریع آن به عنوان لباس نجات در مناطق گرمسیری به کار روند.

از لحاظ مصارف صنعتی نیز پنبه دارای شرایط منحصر به فردست بویژه در صنایع دریانوردی و ماهیگیری از طنابها و تورهای پنبه ای استفاده زیاد به عمل می آید. در این مورد باید اشاره کرد که بشر ار ابتدای آشنایی خود به دریانوردی و صید ماهی از این لیف استفاده کرده است.

پنبه قابلیت دارد که بخوبی رنگرزی و چاپ بشود و به این منظور کلاسهای مختلف رنگ نظیر پیگمنت، مستقیم، آزوئیک، خمی گوگردی ، راکتیو ونفتل دایر می شوند.

صرف نظر از مصارف پوششی و صنعتی، پنبه در انواع بیشماری از پارچه های دکوراسیون و چادرهای صحرایی، قالی و مشابه آنها نیز به کار می رود.

۱-۱-۱- خصوصیات گیاهی : پنبه گیاهی است علفی که ارتفاع آن به ۰٫۶ تا ۲ متر می رسد، برگهایش دارای بریدگی است و گلهای سفید، زرد و یا صورتی دارد. میوه پنبه کپسولی است به اندازه یک گردو به نام غوزه پنبه که نخمکها که در واقع همان تخم پنبه هستند درون آن قرار دارند. الیاف پنبه به صورت توده ای متراکم در سطح تخمکها رشد می کنند. گلهائیکه در روی گیاه می رویند، معمولاً هر کدام بیش از ۱۵ تخمک دارند که در توی غوزۀ گیاه قرار دارند. غوزه پس از رشد کامل گیاه باز می شود و تخمکها و الیاف در داخل غوزه به صورت توده کرکدار در معرض هوا قرار می گیرند هر یک از تخمکهای گیاه در حدود ۲۰۰۰۰تار لیف در سطح خود دارد و بنابراین هر یک از غوزه ها تقریباً حاوی ۳۰۰۰۰۰تار لیف هستند. وقتی که غوزه گیاه باز می شود رطوبت داخل الیاف تبخیر می شود و الیاف حالت استوانه بودن خود را از دست می دهد و این عمل باعث
می شود که دیوارهای سلولی آن جمع شوند و حالت فروریختگی بیابند. در چنین حالتی تار پنبه یک پیچش مختصر، یا نیم تاب به خود می گیرد که آن اصطلاحاً پیچیدگی
می نامند.

۱-۱-۲- ایجاد نپ :الیاف رشد نکرده ممکن است به طرق مختلفی ایجاد مشکلات کند
که اهم آن بدین قرار است:

۱-معمولاً بعد از خاتمه عملیات رنگرزی، الیاف رشد نکرده نسبت به الیاف رشد کرده کمرنگتر هستند و این در اثر ضخیم نبودن دیواره ها و یا عدم تکامل ساختمان لیف ( پنبه نارس ) است.

۲- مقاومت این گونه الیاف فوق العاده کمتر از الیاف رشد کرده است و بسهولت پاره می شود.

۳- برای عملیات ریسندگی قابل استفاده نیستند و به عنوان ضایعات زیاد، د ور ریخته می شوند.

۴- دارای قابلیت انعطاف هستند و به سهولت به د ور الیاف دیگر می پیچند و ایجاد « نپ» می کنند. اگر چنین الیافی در پارچه رنگ شده وجود داشته باشند. به علت کمرنگ بودن آن، کالای رنگ شده یکنواخت به نظر نمی رسد.

۱-۲- مشخصات قسمتهای مختلف ساختمان تار پنبه ( مقطع عرضی )

۱-۲-۱- لایه Cuticle

این لایه خارجی ترین قشر لیف پنبه است. سلولهای این قسمت به یکدیگر بسیار نزدیک هستند و به مقدار زیادی از اثرات زیان بخش عوامل خارجی و نفوذ آب به داخل لیف جلوگیری می کنند. یکی دیگر از خواص مهم این لایه، جلوگیری از عمل اکسیداسیون در مجاورت اکسیژن هوا و اشعه ماوراء بنفش موجود در تابش شدید آفتاب است. ساختمان این لایه بدرستی معلوم نیست اما تا آنجا که تحقیق شده است مواد شمعی و پکتیک در آن وجود دارد. این واکس در واقع مخلوطی از چند واکس و چربی و انواع رزینهاست. اگرچه لایه کیوتیکل د حین رشد لیف تشکیل می شود و لایه اولیه لیف را مانند قالبی در بر می گیرد، ولی جزیی از آن به شمار نمی رود. در حین مراحل رشد لیف، این لایه مانند قشری از چربی بنظر می رسد و هنگامی که لایه دوم شروع به رشد و تشکیل شدن می کند، این قشر سخت می شود و حالت لعاب پیدا می کند.

فهرست مطالب

عنوان……………………………………………………………………………………………………. صفحه

فصل اول

۱- الیاف سلولز طبیعی …………………………………………………………………………….. ۲

۱-۱ بنبه ………………………………………………………………………………………………… ۲

۱-۱-۱ خصوصیات گیاهی ……………………………………………………………………….. ۳

۱-۱-۲ ایجاد نپ ……………………………………………………………………………………… ۴

۱-۲ مشخصات قسمتهای مختلف ساختمان تار پنبه ( مقطع عرضی) ……………… ۵

۱-۲-۱ لایه …………………………………………………………………………………………….. ۵

۱-۲-۲ لایه اولیه …………………………………………………………………………………….. ۵

۱-۲-۳ لایه دوم ……………………………………………………………………………………… ۶

۱-۲-۴ کانال لومن ………………………………………………………………………………….. ۸

۱-۳ مواد تشکیل دهنده الیاف سلولزی (پنبه) ………………………………………………. ۹

۱-۴ اثر حرارت ………………………………………………………………………………………. ۹

۱-۵ اثر زمان …………………………………………………………………………………………. ۹

۱-۶ اثر نور خورشید ………………………………………………………………………………. ۱۰

۱-۷ خواص شیمیایی پنبه …………………………………………………………………………. ۱۰

۱-۸ اثر میکروارگانیسم ها ………………………………………………………………………. ۱۱

۱-۹ اثر طول الیاف در خواص نساجی آنها ………………………………………………… ۱۲

فصل دوم

۲- شستشو ……………………………………………………………………………………………. ۱۵

۲-۱ شستشوی کالای پنبه ای …………………………………………………………………… ۱۶

۲-۲ تغییرات حاصل در روی پنبه در اثر جوشیدن در محلول قلیائی …………….. ۱۸

۲-۳ قدرت تمییز کنندگی محلول شستشو یا درجه تمییزی کالای شسته شده …. ۱۹

فصل سوم

۳- سفیدگری ………………………………………………………………………………………….. ۲۲

۳-۱ سفیدگری کالای سلولزی…………………………………………………………………… ۲۲

۳-۱-۱ سفیدگری کالای سلولزی با پراکسیدها……………………………………………. ۲۲

۳-۱-۲ سفیدگری کالای سلولزی با آب اکسیژنه …………………………………………. ۲۳

۳-۲ ارزش آب اکسیژنه …………………………………………………………………………… ۲۵

۳-۲-۱ روش تعیین ارزش آب اکسیژنه …………………………………………………….. ۲۵

۳-۲-۲ عمل سفید کنندگی آب اکسیژنه، تجزیه و ترکیب آن با سلولز …………….. ۲۶

۳-۲-۳ تجزیه وفعال شدن آب اکسیژنه بوسیله قلیائی …………………………………. ۲۷

۳-۳ اسیدی کردن کالا پس از سفیدگری ……………………………………………………. ۲۸

فصل چهارم

۴- رنگرزی الیاف سلولزی با رنگینه های راکتیو ………………………………………… ۳۰

۴-۱ نکات مهم در رابطه با رنگرزی رنگینه های راکتیو ………………………………. ۳۲

۴-۲ رنگرزی رمق کشی (غیر مداوم) با رنگینه های راکتیو…………………………… ۳۵

فصل پنجم

۵- پاک کننده های مصنوعی……………………………………………………………………… ۳۷

۵-۱ طبقه بندی پاک کننده های مصنوعی …………………………………………………… ۳۷

۵-۱-۱ پاک کننده های آنیونی …………………………………………………………………… ۳۷

۵-۱-۲ پاک کننده های کاتیونی …………………………………………………………………. ۳۸

۵-۱-۳ پاک کننده های آمفولیتیک ……………………………………………………………… ۴۱

۵-۱-۴ پاک کننده های غیریونی ………………………………………………………………… ۴۲

۵-۲ اثر مواد تعاونی در پاک کننده ها ……………………………………………………….. ۴۳

۵-۲-۱ مواد سازنده ……………………………………………………………………………….. ۴۳

۵-۲-۲ مواد پر کننده ………………………………………………………………………………. ۴۵

۵-۲-۳ مواد افزودنی ………………………………………………………………………………. ۴۶

فصل ششم

۶-۱ مواد مورد نیاز ………………………………………………………………………………… ۴۸

۶-۲ محاسبات ………………………………………………………………………………………… ۴۹

۶-۲-۱ محاسبات برای عملیات پخت و سفیدگری ………………………………………… ۴۹

۶-۲-۲ محاسبات برای عملیات خنثی سازی با اسید استیک ………………………….. ۴۹

۶-۲-۳ محاسبات برای عملیات رنگرزی با رنگ راکتیو ………………………………… ۴۹

۶-۲-۴ محاسبات برای عملیات شستشوی نهایی قلیائی ………………………………… ۵۰

۶-۲-۵ محاسبات عملیات شستشو با پودرهای شوینده ……………………………….. ۵۰

۶-۳ روش کار ……………………………………………………………………………………….. ۵۱

۶-۴ روش انجام تست استحکام و اسپکتوفتومتری ……………………………………… ۶۰

فصل هفتم

۷- نتایج حاصل از دستگاه اسپکتروفتومتری روی پساب شستشوی کالا با پودرهای شوینده       ۶۲

۷-۱-۱ رنگ قرمز با طول موج ۵۴۴……………………………………………………………. ۶۲

۷-۱-۲ رنگ آبی با طول موج ۶۰۹……………………………………………………………… ۶۴

۷-۲ تست اسپکتروفتومتری روی پساب سومین مرحله شستشو……………………. ۶۷

۷-۲-۱ رنگ قرمز با طول موج ۵۴۴……………………………………………………………. ۶۷

۷-۲-۲ رنگ آبی با طول موج ۶۰۹……………………………………………………………… ۶۸

۷-۳ تست استحکام …………………………………………………………………………………. ۷۰

۷-۳-۱ نمونه های قرمز …………………………………………………………………………… ۷۰

۷-۳-۲ نمونه های آبی …………………………………………………………………………….. ۷۶

۷-۴ تست استحکام نمونهها پس از سومین مرحله شستشوباپودرهای شوینده.. ۸۲

۷-۴-۱ نمونه های قرمز …………………………………………………………………………… ۸۲

۷-۴-۲ نمونه های آبی …………………………………………………………………………….. ۸۵

۷-۵ نتیجه گیری ……………………………………………………………………………………… ۸۸

۷-۵-۱ ثبات شستشوئی …………………………………………………………………………… ۸۸

۷-۵-۲ استحکام ……………………………………………………………………………………… ۹۱

فصل هشتم

نمونه ها …………………………………………………………………………………………………. ۹۲

فصل نهم

منابع ……………………………………………………………………………………………………… ۹۵

دانلود کنید