مقدمه
ریشه‌ی بسیاری از مسائل و مشکلات روانی کودکان و نوجوانان در اضطراب و اختلالات مرتبط با آن است. اضطراب به صورت یک اصطلاح کلی تعریف می‌شود که تنش و برانگیختگی فیزیولوژیکی، درک عقیده و اجتناب رفتاری را دربرمی‌گیرد. (ایسائو و پیترمن، ترجمه براتیان، ۱۳۸۴)
کودکان هم مثل بزرگترهایشان دچار اضطراب می‌شوند ولی اغلب از اینکه اضطراب و‌استرس را تجربه می‌کنند ناآگاهند در حالی که بچه‌ها از اضطراب آسیب می‌بینند- اضطرابی که آنها را بسوی افسردگی هدایت می‌کند. آنها ممکن است این اضطراب را به طرق مختلفی نشان دهند یکی از خطرناکترین کارهایی که ممکن است والدین بکنند چشم پوشی از بحرانهای دوران کودکی فرزندانشان است. مهم نیست که این بحران چقدر کوچک به نظر برسد کی رخ دهد و چه شدتی داشته باشد.
در دوره کودکی بلوکهای ساختمانی کودکان ساخته می‌شود و دوره بزرگسالی آنها را تشکیل می‌دهد اضطرابی که در کودکی شکل می‌گیرد اگر در همان کودکی برطرف نشود در بزرگسالی به سختی برطرف می‌شود (تریسی هیل،  ۲۰۰۸) وقتی کودکان در لفافه‌ای از نگرانی گرفتار می‌شوند به نظر ساده می‌رسد که به آنها اطمینان دهیم خوبند و مشکلی ندارند ولی آن وقت آنها در حیرت می‌مانند اگر همه چیز خوب است پس چرا من هنوز می‌ترسم؟!
بیش از آرام کردن می‌باید به کودکان یاد دهیم که چگونه «نگرانی» عمل می‌کند آنها چطور می‌توانند با اضطراب چالش پیدا کرده و از پس آن برآیند. (تامار چانسکی ، ۲۰۰۷).
رسالت‌ما این‌است که کیفیت زندگی کودکان مضطرب و والدین آنها را به کمک متخصصین بالا ببریم. چون کودکان معمولا نگرانیهایشان را در تنهایی خود پنهان می‌کنند، هدف ما این است که به بزرگترها کمک کنیم تا به کودکان بیشتر توجه کنند ، اضطراب آنها را بشناسند و به آنها کمک کنند. (چانسکی، ۲۰۰۸).

بیان مسئله :
رشد هیجانی برای همه انسانها نوعی چالش است، کودکان در طی دوره‌ای کمتر از یک دهه از درک هیجانی محدود به افرادی با شبکه هیجانی پیچیده تبدیل می‌شوند. با بالا رفتن سن، تعداد و پیچیدگی تجارب هیجانی و همین طور مطالبات برای نحوه ابراز هیجانی همگی افزایش می‌یابند تعجب آور نیست که برخی از کودکان در رویارویی با این چالش‌ها درهم می‌شکنند و دچار اختلال‌های هیجانی می‌شوند اختلال‌های هیجانی سیری مزمن دارد و می‌تواند به شدت مزاحم روند عادی زندگی در دوران بزرگسالی می‌شود. (کلر  و همکاران، ۱۹۹۳؛ راچمن،  ۱۹۹۸، به نقل از کندال، ترجمه نجاریان، داوودی، ۱۳۸۴).

فهرست مطالب

چکیده

فصل اول :کلیات پژوهش

مقدمه

بیان مسئله

اهمیت و ضرورت مساله

اهداف پژوهش

پرسشها و فرضیه‌های پژوهش

فرضیه‌های تحقیق

تعاریف نظری و عملیاتی متغیرها

تعریف نظری مشاوره گروهی به شیوه شناختی رفتاری :

اضطراب کودکان

فصل دوم : ادبیات پیشینه‌ پژوهش

مقدمه:

الف – مبانی نظری

اضطراب کودکی

تعریف و طبقه بندی

اضطراب

علائم رایج اضطراب

ترس

انواع ترسهای دوران کودکی

نوزادی

اوایل کودکی

کودک مدرسه‌ای

نگرانی

ترس در برابر اضطراب

علائم عمومی اضطراب در کودکان

اختلال‌های اضطرابی در کودکان

اختلال اضطراب جدایی:

اختلال وحشتزدگی

مدرسه هراسی

اختلال اضطراب فراگیر (GAD)

اختلال وسواس فکری و عملی

اختلال فشار روانی پس از سانحه

مفهوم سازی عمومی اختلال‌های اضطرابی

۱٫ نشانه‌های جسمانی و بدنی

۲٫ آشفتگی‌های ذهنی و شناختی:

۳٫ اجتناب‌ها و واکنش‌های رفتاری

همه گیر شناسی اختلال‌های اضطرابی کودکان و نوجوانی

جدول ۲-۱ میزان شیوع اختلال‌های اضطرابی در کودکان و نوجوانان
(بیدل و ترنر، ۲۰۰۵)

جدول ۲-۲ میزان همبودی نمونه‌هایی از کودکان که تشخیص اولیه
اختلال اضطرابی داشته‌اند. (بیدل و ترنر ۲۰۰۵)

دیدگاههای مختلف در مورد اضطراب

۱٫ دیدگاه روان پویایی

۲٫ دیدگاه زیست شناختی

دیدگاه سالیوان

دیدگاه هورنای

دیدگاه اتو رنک

دیدگاه آدلر

دیدگاه رفتاری

دیدگاه شناختی

دیدگاه وجودی

دیدگاه فرد مدار

دیدگاه گشتالت درمانی

دیدگاه سیستمی

شیوه‌های ارتباطی والدین و تاثیر بر اضطراب کودکان

درمان شناختی- رفتاری CBT

CBT چگونه
عمل می‌کند

چطور فردی می‌تواند این تغییرات رفتاری را بدست آورد؟

درمان اختلال‌های اضطرابی

۱٫ حساسیت زدایی منظم

۲٫ غرقه سازی (درمان با غرقه سازی تجسمی)

۳- الگو برداری

۴٫ کنترل اضطراب

خود گویی مثبت

کنترل هراسها

مداخله مرتبط با والدین

مشارکت خانواده در درمان CBT

دارو درمانی

پیشنهاداتی برای والدین با کودکان مضطرب:

تاثیر محیط و وراثت بر اضطراب کودکان

تاثیر اضطراب بر تحصیل کودکان

روش مشاوره گروهی

قوانین اساسی گروه

فرایند مشاوره گروهی به شیوه شناختی رفتاری

اهداف درمانی گروه درمانی به شیوه شناختی رفتاری

تحقیقات انجام گرفته در داخل و خارج کشور

تحقیقات انجام گرفته در ایران

جمع بندی و نقد و بررسی پژوهشهای انجام شده

فصل سوم : روش اجرای پژوهش

الف )‌ طرح پژوهش

نمونه و نمونه گیری:

نمونه مورد مطالعه و روش نمونه گیری

ابزارهای اندازه گیری متغیرها

پرسشنامه علائم مرضی کودک (CSI-4)

مقیاس‌های پرسشنامه علائم مرضی (CSI4)

گروه A-
اختلال کاستی- بیش فعالی

گروه B-
اختلال لجبازی و نافرمانی (سوالات ۲۶-۱۹ در هر یک از پرسشنامه‌های والد و معلم)

گروه C-
اختلال سلوک (سوالات ۴۱-۲۷ در هر یک از پرسشنامه‌های والد و معلم)

گروه D-
اختلالات اضطرابی

گروه E-
اختلالات اضطرابی و تیک

گروه G-
اختلالات خلقی

گروه H-
اختلالات فراگیر رشدی (PDD)

گروه I-
اختلالات اضطرابی

گروه J-
اختلال اضطرابی

گروه K
اختلالات دفع

متغیرها:

اعتبار و روایی پرسشنامه (CSI4)

مدت زمان اجرای پرسشنامه:

شیوه نمره گذاری

روش جمع آوری داده‌ها

فصل چهارم : یافته‌های پژوهش

۱٫ توصیف داده‌ها:

نمودارهای مربوط به آمار توصیفی

نمودار۱-۴ نمرات مربوط به پیش آزمون اضطراب فراگیر (درگروه
آزمایش)

نمودار۲-۴: نمرات مربوط به پیش آزمون اضطراب فراگیر (درگروه
کنترل )

نمودار۳-۴نمرات مربوط به پس آزمون اضطراب فراگیر (درگروه آزمایش)

نمودار۴-۴: نمرات مربوط به پس آزمون اضطراب فراگیر (درگروه
کنترل )

نمرات هراس اجتماعی گروه کنترل در پیش آزمون نمودار۵-۴

نمرات هراس اجتماعی گروه آزمایش در پیش آزمون نمودار۶-۴

نمرات هراس اجتماعی گروه کنترل در پس آزمون نمودار۷-۴

نمرات هراس اجتماعی گروه آزمایش در پس آزمون نمودار۸ -۴

نمرات –اضطراب جدایی گروه آزمایش در پیش آزمون نمودار۹-۴

نمرات اضطراب جدایی گروه کنترل در پیش آزمون نمودار۱۰-۴

نمرات اضطراب جدایی گروه آزمایش در پس آزمون نمودار۱۱-۴

نمرات اضطراب جدایی گروه کنترل در پس آزمون نمودار۱۲-۴

تحلیل داده‌ها

پرسش پژوهش

جدول ۳-۴ آمار توصیفی مربوط به نمرات اضطراب فراگیر

جدول ۴-۴ آزمون لون برای برابری واریانس‌ها

جدول ۵-۴ جدول ANCOVA
اثرات بین آزمودنی‌ها (اضطراب فراگیر)

جدول ۶-۴ آمار توصیفی مربوط به نمرات هراس اجتماعی

جدول ۷-۴ آزمون لون برای برابری واریانس‌ها

جدول ۸-۴ جدول ANCOVA
آزمون اثرات بین آزمودنی‌ها (هراس اجتماعی)

جدول ۹-۴ آمار توصیفی مربوط به نمرات اضطراب جدایی

جدول ۱۰-۴ آزمون لون برای برابری واریانس‌ها

جدول ۸-۴ جدول ANCOVA
آزمون اثرات بین آزمودنی‌ها (اضطراب جدایی)

فصل پنجم : بحث ونتیجه گیری

الف )‌بررسی فرضیه‌ها

پرسش اول :

پرسش دوم :

این نتیجه با نتایج حاصل از پژوهشهای :

پرسش سوم :

محدودیتها

پیشنهادات :

الف : پیشنهاد به پژوهشگران بعدی

ب: پیشنهادات کاربردی

منابع و مأخذ

منابع فارسی :

منابع لاتین:

ضمائم

پرسشنامه علائم مرضی کودکان (CSI-4) – ( براساس DSM IV) – فرم ویژه معلمان

پرسشنامه علائم مرضی کودکان (CSI-4) – (‌براساس DSM IV) – فرم ویژه والدین

منابع و مأخذ :

منابع فارسی :

اتکینسون، ریتال و اتکینسون، ریچاردس و هیلگارد، ارنست، زمینه روان شناسی ( جلد دوم )، ترجمه محمدنقی براهنی و همکاران، ( ۱۳۸۰). تهران : انتشارات رشد.

آرکراتو ،چویل و موریس، ریچارد جی، روان شناسی بالینی کودک، ترجمه محمد رضا نائینیان و همکاران، ( ۱۳۸۱). تهران : رشد .

 اشتاینبرگ، لارنس ( ۱۹۵۲). ده اصل ثابت فرزند پروری، ترجمه مهرنوش عابر (۱۳۸۷). تهران : انتشارات رشد .

انجمن روان پزشکی آمریکا ( ۲۰۰۰). متن تجدید نظر شده راهنمای تشخیصی و آماری اختلال های روانی، ترجمه یاماک آوادیس یانس و محمد رضانیکخو، (۱۳۸۱). تهران : انتشارات سخن

ایسائو، پیترمن، اختلالات اضطرابی در کودکان ونوجوانان . ترجمه براتیان ، (۱۳۸۴). تهران : انتشارات رشد .

بلک برن ایوی، ماری و دیویدسون، کیت ام، شناخت درمانی افسردی و اضطراب، ترجمه حسن توزند جانی، ( ۱۳۷۴). مشهد : انتشارات آستان قدس رضوی .