چکیده:

هدف ار پژوهش حاضر، بررسی ارتباط بین نیروهای سیاسی خارج از دانشگاه با جنبش دانشجویی در مقطع ۷۶-۱۳۵۷ است.

این پژوهش با بهره گیری از مباحث نظری و کاربست آن در مطالعه مقاطعی از تاریخ ایران، درصدد است تا به این پرسش پاسخ دهد که « چه ارتباطی بین نیروهای سیاسی خارج از دانشگاه و جنبش دانشجویی در مقطع ۷۶-۱۳۵۷ وجود داشت؟

در پاسخ به سوال فوق سه دیدگاه به شرح زیر مطرح می شود:

۱- جنبش دانشجویی در سالهای ۷۶-۱۳۵۷ مستقل از تأثیر نیروهای سیاسی خارج از دانشگاه عمل می کرد.

۲- جنبش دانشجویی در سالهای ۷۶-۱۳۵۷ تحت تأثیر نیروهای خارج از دانشگاه و دنباله رو آنها بود.

۳- جنبش دانشجویی در سالهای ۷۶-۱۳۵۷ هم بر نیروهای سیاسی خارج از دانشگاه تأثیر گذاشت و هم از آنها تأثیر پذیرفت ( تاثیر متقابل).

نگارنده دیدگاه دوم را به عنوان فرضیه پژوهش برگزیده است و بر اساس آن پس از اشاره به سیر تاریخی شکل گیری جنبش دانشجویی، سالهای ۷۶-۱۳۵۷ را به چهار مقطع تقسیم نموده و سپس به نقش و تاثیر نیروهای سیاسی خارج ار دانشگاه ( روشنفکران، روحانیون و جناحهای سیاسی) در سالهای ۷۶-۱۳۵۷ پرداخته است.

پس از اشاره مختصر به روشنفکران و روحانیون، جناحهای سیاسی در سالهای ۷۶-۱۳۵۷ را به شش دسته تقسیم می نمائیم:

چپ سنتی، راست سنتی، راست مدرن، راست سنتی افراطی، چپ مدرن و روشنفکر تلفیقی.

در نهایت به بررسی و مستند سازی فرضیه پژوهش در سالهای ۷۶-۱۳۵۷ می پردازیم و اشاره خواهیم کرد که در سالهای ۷۶-۱۳۵۷ جنبش دانشجویی دنباله رو نیروهای سیاسی بوده است.

دفتر تحکیم وحدت به روحانیون مبارز و سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی( چپ سنتی و مدرن)،جامعه اسلامی دانشجویان و بسیج دانشجویی به راست سنتی و انجمن اسلامی دانشجویی به راست، وابسته بوده اند. این تشکلها به عنوان ابزار و بازوی نیروهای سیاسی راست یا چپ در دانشگاه ها( بویژه در زمان انتخابات ) عمل می کردند.

طرح مسئله پژوهش

جنبشهای اجتماعی یکی از مؤلفه های بسیار تأثیرگذار در عرصه تحولات اجتماعی و سیاسی جوامع نوین به شمار می‌آیند. سرزمین ایران در طی صد ساله اخیر، شاهد جنبش های اجتماعی مختلفی بوده است. بخشی از این جنبش ها با توجه به خاستگاه آن و پایگاه اجتماعی اعضایش تحت عنوان جنبش های دانشجویی مورد مطالعه قرار می‌گیرند.

جنبش دانشجویی در ایران از ابتدای شکل گیری از جنبشهای سیاسی و اجتماعی فعال و اثرگذار در فرایند سیاسی و اجتماعی در دوران معاصر بوده است. از وظایف و کارکردهای اصلی جنبش دانشجویی روشنگری و افشاء است به عبارتی جنبش دانشجویی باید به مثابه سیستم هشدار دهنده برای نظامهای حاکم و گروههای مختلف جامعه عمل کند. به سیاستها و برنامه های نادرست دولت و نظامهای حاکم در جهت اصلاح آنها، انتقاد و اعتراض کند.

لیکن از آسیب های بالقوه جنبش دانشجویی احتمال وابستگی آنان به گروه ها و طیف‌های سیاسی خارج از دانشگاه است. این وابستگی ، کارکرد انتقادی این جنبش را از بین برده و آن را به حرکتی پیرو، دنباله رو و تأیید کننده سیاستهای حاکم مبدل می‌سازد. البته روشن است که استقلال جنبش دانشجویی به هیچ عنوان به معنای عدم همکاری و همفکری با گروههای سیاسی خارج از دانشگاه نیست. جنبش دانشجویی و تشکلهای دانشجویی از یک سو می‌توانند با گروههای سیاسی خارج از دانشگاه و حکومت همکاری و همفکری داشته باشند و از سوی دیگر منتقد سیاستها و برنامه های آنها باشند.

فهرست مطالب

مقدمه…………………………………………………………………………………………………. ۱

طرح مسئله پژوهش……………………………………………………………………………… ۲

سؤال و فرضیه اصلی…………………………………………………………………………….. ۳

مفاهیم وتعاریف…………………………………………………………………………………… ۳

روش پژوهش و تحقیق…………………………………………………………………………. ۵

سابقه پژوهش و بررسی ادبیات موجود…………………………………………………….. ۵

سازماندهی پژوهش………………………………………………………………………………. ۹

فصل اول (چارچوب مفهومی)

جنبش های اجتماعی، اصول و کارکردها………………………………………………….. ۱۴

طبقه بندی جنبشهای اجتماعی……………………………………………………………….. ۱۸

چارچوب مفهومی………………………………………………………………………………… ۲۰

پی نوشت های فصل اول……………………………………………………………………….. ۳۱

فصل دوم

سیر و تاریخچه جنبش دانشجویی در ایران……………………………………………….. ۳۴

۱- جنبش دانشجویی قبل از انقلاب اسلامی‌ایران………………………………………. ۳۴

جنبش دانشجویی قبل از تأسیس دانشگاه تهران………………………………………… ۳۴

جنبش دانشجویی پس از تأسیس دانشگاه تهران تا پیروزی انقلاب اسلامی:….. ۳۷

الف ) دوره تأسیس دانشگاه تهران تا سقوط رضا شاه…………………………………. ۳۸

ب) دوره سالهای ۱۳۲۰ تا کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲……………………………………. ۴۱

پ) دوره پس از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ تا ۱۳۴۰……………………………………… ۴۶

ت) دوره سالهای آغازین دهه ۱۳۴۰ تا اوایل دهه ۱۳۵۰……………………………… ۴۹

ث) ‌دوره سالهای ۱۳۵۰ تا پیروزی انقلاب اسلامی…………………………………….. ۵۱

۲- جنبش دانشجویی پس از انقلاب اسلامی‌تا سال ۱۳۷۶…………………………… ۵۳

الف ) جنبش دانشجویی در مقطع ۵۹-۱۳۵۷ …………………………………………… ۵۴

ب) جنبش دانشجویی در مقطع ۶۲-۱۳۵۹ (انقلاب فرهنگی)……………………… ۶۴

پ ) جنبش دانشجویی در مقطع ۶۸-۱۳۶۲……………………………………………… ۶۷

ت ) جنبش دانشجویی در مقطع ۷۶-۱۳۶۸……………………………………………… ۷۲

اتحادیه انجمن های اسلامی‌دانشجویان سراسر کشور (دفتر تحکیم وحدت)……… ۷۹

جامعه اسلامی‌دانشجویان……………………………………………………………………….. ۸۳

انجمن های اسلامی‌دانشجویی………………………………………………………………… ۸۵

بسیج دانشجویی…………………………………………………………………………………… ۸۶

جریانها و نیروهای سیاسی سالهای ۷۶-۱۳۵۷…………………………………………… ۸۸

روشنفکران………………………………………………………………………………………….. ۸۸

روحانیون…………………………………………………………………………………………….. ۹۰

جناحها و نیروهای سیاسی پس از انقلاب اسلامی‌تا۱۳۷۶ :…………………………. ۹۱

جناح چپ سنتی…………………………………………………………………………………… ۹۳

جناح راست سنتی………………………………………………………………………………… ۹۴

جناح راست مدرن………………………………………………………………………………… ۹۵

جناح راست سنتی افراطی (رسا)…………………………………………………………….. ۹۵

جناح چپ مدرن………………………………………………………………………………….. ۹۶

جناح روشنفکر تلفیقی………………………………………………………………………….. ۹۷

پی نوشت های فصل دوم………………………………………………………………………. ۹۹

فصل سوم

نسبت و ارتباط نیروهای سیاسی با جنبش دانشجویی در سالهای ۷۶-۱۳۵۷

۱-   احزاب و نیروهای سیاسی سالهای ۵۹-۱۳۵۷ و ارتباط آنها باجنبش دانشجویی…. ۱۱۳

۲- احزاب و نیروهای سیاسی سالهای ۶۲-۱۳۵۹ و ارتباط آنها با جنبش دانشجویی…. ۱۱۷

۳- احزاب و نیروهای سیاسی سالهای ۶۸-۱۳۶۲ و ارتباط آنها با جنبش دانشجویی…. ۱۲۰

۴- احزاب و نیروهای سیاسی سالهای ۷۶-۱۳۶۸ و ارتباط آنها با جنبش دانشجویی…. ۱۲۳

پی نوشت های فصل سوم……………………………………………………………………… ۱۲۶

نتیجه گیری…………………………………………………………………………………………. ۱۲۸

کتابنامه………………………………………………………………………………………………… ۱۳۲

منابع فارسی…………………………………………………………………………………………. ۱۳۳

الف ) کتابها…………………………………………………………………………………………. ۱۳۳

ب ) مقاله ها ……………………………………………………………………………………….. ۱۳۷

پ ) کتابچه ها، جزوات و بولتن های تشکلهای دانشجویی…………………………. ۱۳۸

ت) روزنامه ها و نشریات………………………………………………………………………. ۱۳۸

منابع انگلیسی………………………………………………………………………………………. ۱۳۹

دانلود کنید